Garraioaren sektorea 2030erako eta 2050erako munduko helburu klimatikoak betetzetik urrun dago. Energia-eraginkortasunean aurrerapenak egon diren arren, batez ere errepideko garraioan, garraioaren sektoreko munduko energia-eskaria etengabe handitu da azken hamarkadan, batez ere munduko errepideetako ibilgailuen kopurua eta tamaina gero eta handiagoak direlako. Horren ondorioz, garraioaren sektoreko berotegi-efektuko gasen (BEG) isurketek gora egin dute oro har, baita zenbait eskualdetan garraioaren isurketek behera egin dutenean ere. Sektoreak, oro har, energiarekin lotutako berotegi-efektuko gasen emisio globalen ia laurden bat hartu zuen 2019an. Iragarritako energia-politiken neurri guztiak inplementatzen badira ere, aurreikusten da garraioaren sektoreak berotegi-efektuko gasen isuriak % 60 handituko dituela 2050era arte, neurri handi batean salgaien garraioa eta hirikoa ez dena handitzeak bultzatuta. Kalkuluen arabera, errepideko garraioa 2050erako sektoreko BEG isurketen % 70 baino ez da izango, neurri gehiago hartzen ez badira.
Garraiorako energiaren eskaria beste edozein sektore baino askoz azkarrago ari da hazten; garraioa, berriz, erregai fosilen mende dago neurri handi batean, eta azken kontsumoari dagokionez, energia berriztagarrien proportziorik txikiena hartzen duen sektorea da. Garraioak azken energia kontsumo osoaren ia 1/3 bat hartzen du, baina horren % 3,7 soilik estali zen iturri berriztagarriekin. Errepideko garraioa, gaur egun, garraiorako energiaren munduko erabileraren 3/4 inguru da.
Garraioan aldaketa azkar eta funtsezkoa bultzatzea beharrezkoa da, Parisko Klima Akordioaren helburuak betetzeko beharrezkoa den deskarbonizazioa ahalbidetzeko, energiaren eta garraioaren sektoreetako eragileekin batera lan eginez.
Energia berriztagarriek funtsezko eginkizuna izan beharko dute etorkizuneko garraio-sistemetan. Etorkizuneko garraio-sistema askoz ere konplexuagoa izango da, hainbat eragile, teknologia eta sistema elektrikorekiko lotura zuzenekin. Argi dago errepide bidezko garraioaren sektorerako energia berriztagarriko irtenbideak ekintzen esparru zabalago batean sartu behar direla, garraio-zerbitzuen eskaria murrizteko, garraio-moduen aukeraketa aldatzeko eta ibilgailuen eraginkortasuna handitzeko. Horretarako, ondorengoak lehenetsi beharko dira: Beharrezkoak ez diren desplazamenduak saihestu edo murriztea – Karbono gutxiago erabiliz lekualdatzeko moduak bultzatzea – Ibilgailuen eta erregaien efizientzia eta teknologia hobetzea.
Sektorea energia berriztagarriekin deskarbonizatzeko, ezinbestekoa izango da arlo horiek guztiak jorratzen dituzten eta energia-sistema zabalagorako inplikazioei begirada integratua ematen dieten asmo handiko politikak aurrera eramatea.
Abiapuntuen eta erronken arteko aldea kontuan izanik, politikak eta neurriak nahitaez aldatuko dira herrialdeen artean eta hiri-inguruneetarako zein hiri-inguruneetarako ez diren eremuetarako.
Ekintzarako jarraibide orokorrak honako hauek lirateke:
- Epe luzerako ibilbide-orri bat definitzea, garraio- eta energia-sistema deskarbonizatzeko.
- Energiaren eta garraioaren sektoreen arteko lankidetza hobetzea, eta maila anitzeko gobernantza bermatzea, energia berriztagarrietan oinarritutako irtenbideak ezartzeko.
- Politika-tresnak egokitzea, garraioa deskarbonizatzera zuzendutako ibilbide-orria eraginkortasunez ezartzeko.
- Energia berriztagarrien eta garraioaren komunitateen arteko ezagutza, elkarrizketa eta sektorearteko kontzientzia hobetzea.
- Erronkak eta irtenbide zehatzak ebaluatzeko tresnak garatzea.
Ibilgailu elektriko bat energia-bihurgailu gisa funtzionatzen duen eta gutxienez mekanismo ez-periferiko bat duen propultsio-talde bat daraman motor-ibilgailu bat da, eta energia elektrikoa metatzeko edo gordetzeko sistema kargagarri batekin hornituta dago, kanpotik karga daitekeena (2014/94/UE Zuzentaraua, 2014ko urriaren 22koa, Europako Parlamentuarena eta Kontseiluarena).
Gaur egun, elektrifikatzeko bost kategoria desberdin daude:
- Ibilgailu hibridoa (Hybrid Electric Vehicle HEV).
- Ibilgailu hibrido entxufagarria (Plug-in Hybrid Electric Vehicle PHEV).
- Zabaldutako mailako ibilgailua (Range Extended Electric Vehicle REEV).
- Bateriako ibilgailu elektrikoa (Battery Electric Vehicle BEV).
- Erregai-pilako ibilgailu elektrikoa (Fuel Cell Electric Vehicle FCEV).
Lehenengo lau kategoriak elektrifikazio-maila txikiagotik handiagora ordenatuta daude. Bateriako ibilgailu elektrikoa (BEV) elektriko purua da eta ibilgailu hibridoa (HEV), aldiz, hibrido konbentzionala, sare elektrikorako konexio-aukerarik gabekoa (hibrido ez-entxufagarria). Ibilgailu hibrido entxufagarria (PHEV) zein zabaldutako mailako ibilgailua (REEV) ibilgailu hibrido “entxufagarritzat” jotzen dira, bi kanpo-erregai konbinatzen baitituzte: gasolina eta elektrizitatea (proportzio ezberdinetan). Azkenik, erregai-pila bidezko elektrifikazioa ere badago (FCEV) eta haren erregaia hidrogenoa da (H2). Nabarmentzekoa da, Europako zuzentarauari jarraituz, ibilgailu hibrido ez-entxufagarria (HEV) ez dela ibilgailu elektrikotzat jotzen.
Euskadi mailan 1.200 ibilgailu elektriko inguru dabiltza eta 80 kargatze-puntutik gora daude. Puntu horietatik % 15 inguru karga azkarrekoak dira.
Ondorengo web guneetan zure ibilgailu elektrikoa kargatzeko puntuak topa ditzakezu:
Urola Garaia eskualdea osatzen duten udalerriek ibilbide luzea egin dute oinezkoen mugikortasuna hobetzen, horien presentzia eta lehentasuna areagotuz mugikortasun motordunaren aurrean, eta zirkulazioa erraztearekin batera, baita kaleen irisgarritasuna hobetuz ere. Halaber, eskualdeko udalak bizikletaren erabilera sustatzen ari dira, bidegorrien edo bizikleta-bideen sarea zabalduz, aparkaleku kopurua handituz eta garraiobide gisa, bizikletaren erabilera sustatzeko kanpainak diseinatuz. Jarduera horiek guztiak, etorkizuneko beste hobekuntza batzuekin batera, Mugikortasuneko Tokiko Planetan islatu dira.
Era berean, eskualdeko bizikleta-elkarteek eta lotutako merkataritzak mugikortasun iraunkorragoa sustatzearen aldeko apustua egin dute, modu partikularrean edo erakunde publikoekin lankidetzan antolatuz eta sentsibilizazio-kanpainetan parte hartuz, ikastetxeekin egindako ekimenetan, ibilbide gidatuetan eta lehiaketetan, bizikleta eta patinete elektrikoak eskainiz, etab.
Era berean, udalek lanean jarraitzen dute udal-garraio publikoaren azpiegitura eta haren flota hobetzeko eta handitzeko. Horren adibide dira Legazpiko Junetorri eta Urretxuko Auzobusa. Horrez gainera, Ezkio-Itsasoko udalerriek Lurraldebuseko bi linea dituzte eskualdearekin lotzeko.
Toki-erakundeek, ibilgailu pribatuaren erabilera handiaren jakitun, mugikortasun elektrikoaren aldeko apustua egin dute, deskarbonizazioaren aldeko beste irtenbide bat den aldetik: Legazpiko bi auto elektriko ditu, Udal Brigadak eta Udaltzaingoak erabiltzeko; Legazpik eta Urretxuk bizikleta elektriko bat udal langileen eskura; Legazpiko Udalak auto elektriko eta hibridoak kargatzeko gune publikoak eskaintzen ditu bere kaleetan (Urretxuko Udalak eta Zumarragako Udalak ere aurki eskainiko dute zerbitzu hori). Eskualdeko automobil eta motorren konponketa eta salmentako saltokiak ere bat egin du joerarekin, herritarrei auto eta motor elektrikoak eskainiz.
INFORMAZIO INTERESGARRIA
Saltokiak
BIZIKLETA DENDAK
| Herria | Denda | Harremana | Helbidea |
| Legazpi | Lizarralde kirolak | 943 799147 | Patrizio etxeberria, 1 |
| Urretxu | Mikel Cycle | 663 22 66 38 | Labeaga, 54 |
| Zumarraga | Zatika | 943 72 45 04 | Etxeberri Etxetaldea, 11 |
MOTO DENDAK
| Herria | Denda | Harremana | Helbidea |
| Zumarraga | Motorrak | 943 72 49 19
motorrakmoto@gmail.com |
Euskalerria Hiribidea, s/n |
| Zatika | 943 72 45 04 | Etxeberri Etxetaldea, 11 |
AUTO GARAJEAK
| Herria | Garajea | Harremana | Helbidea |
| Legazpi | Garaje Olaetxe | 943 73 08 71
olaetxe@olaetxe.com |
Lanaren Hiribidea, s/n |
| Urretxu | Mugiauto | 943 72 41 79
mugiauto@mugiauto.com |
Mugitegi-B Pol., 23 -25 |
Elkarteak
| Herria | Elkartea | Harremana | Helbidea |
| Legazpi | Telleriarteko txirrindulari elkartea | Arduraduna: Enrique Vizcay
676 080 883 Clasicasantacruz@hotmail.com |
Buzoia: Barrio Itxaropen 17, beheko solairua eskuina |
| Korosti zikloturistak | Arduraduna: Txomin Casado
679-058-746 Facebook: Korosti txirrindularitza |
Bikuña kiroldegia, 36
Legazpi |
|
| Urretxu-Zumarraga | Goierri kirol elkartea | Arduraduna: Aitor Chico
685-755-154 goierrike@yahoo.es |
Labeaga Kalea, 12 (Urretxu) |
WEBGUNE INTERESGARRIAK
»IBILKARI autoa partekatzeko zure aukera:
»Ibilgailu elektrikoari buruzko 25 ohiko galdera (eta erantzunak):
https://eve.eus/Conoce-la-Energia/Que-sabes-de/El-vehiculo-electrico.aspx
»Enpresetan mugikortasun elektrikoa ezartzeko planak idazteko gida (EVE, 2020):
https://www.eve.eus/EveWeb/media/EVE/pdf/Gida-Enpresentzako-Mugikortasun-Elektrikoaren-Plana_vf.pdf
Movilidad eléctrica: todo lo que debe saber sobre las baterías de los coches eléctricos (ecoticias.com)
http://guiaenergia.idae.es/vehiculos-electricos/
»Mugikortasun Elektrikoaren Garapen eta Sustapenerako Enpresa Elkartea:
Gurpil Artea elkartearen eskutik bizikleta arrunt bat elektriko bihurtzeko gakoak ezagutuko ditugu. Ia edozein bizikleta transformatu daiteke; mendikoa, hirikoa ala errepidekoa. Bateria batek, motor batek, sentsore batzuek eta pantaila batek osatzen duten kit-a instalatuz, zure bizikleta elektrifikatu dezakezu!